Wat is normaal?
“Het is nu al meer dan een jaar geleden, is ze er nu nog niet overheen? Ze moet het echt een keer loslaten en verder gaan met haar leven.”
“Het is nog maar zo kort geleden en ze staat nu alweer op dat feestje! Ik vind dat dit echt niet kan.”
“Tjonge, elke keer als ik haar zie dan is ze zo verdrietig, het is helemaal niet meer gezellig zo met haar, ze kan het alleen nog maar daar over hebben.”
Rouw, het hoort bij het leven, het is een natuurlijke reactie op verlies, maar hoe doe je dat? Wat is “normaal”?
wanneer doe je het goed?
Een rouwproces is een zeer persoonlijke en individuele ervaring die iedereen op zijn eigen manier doormaakt. Er is geen “normaal” rouwproces en de manier waarop iemand rouwt is afhankelijk van heel veel verschillende factoren; hoe iemand in het leven staat, hoe de relatie met de dierbare was, wat er precies is gebeurd, als ook de steun die iemand ontvangt vanuit de omgeving.
Er bestaan verschillende theorieën over het proces van rouw. De Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross ontdekte dat ongeneeslijk zieke mensen een vijftal fasen doorlopen gedurende hun ziekteproces. Op basis daarvan heeft zij een rouw-model ontwikkeld.
Dit model laat zien hoe mensen traumatische of ingrijpende ervaring in hun privé- of werkleven verwerken. Ontkenning, woede, onderhandelen, depressie, aanvaarding.
Hieronder een korte toelichting
Fase 1: ontkenning
Ontkenning en ongeloof horen bij de eerste rouwfase. Een natuurlijke reactie op een negatieve verandering in het leven. Je kunt vaak [gevoelsmatig] niet bevatten wat er is gebeurd. “Het is niet waar”, “dit kan niet echt zijn”, “ik kan het niet geloven” zijn vaak de eerste reacties
Fase 2: woede
Als de realiteit doordringt kan er een gevoel van woede ontstaan. Dit kan zich uiten in frustratie, boosheid en onbegrip. Vaak wordt de schuld buiten zichzelf gezocht. Onder de woede zit vaak ook de pijn van het verlies.
Fase 2: woede
Als de realiteit doordringt kan er een gevoel van woede ontstaan. Dit kan zich uiten in frustratie, boosheid en onbegrip. Vaak wordt de schuld buiten zichzelf gezocht. Onder de woede zit vaak ook de pijn van het verlies.
Fase 3: onderhandelen
Doelen stellen, het gevecht aangaan staat centraal in deze fase, waarin eigenlijk een soort onderhandeling start. “Als ik nu… dan…” In de hoop dat de situatie verbetert of om het verlies ongedaan te maken. In deze fase komt de kracht langzaam terug.
Vaak is hoop [op herstel] een grote drijfveer.
Fase 4: depressie
Als ontkennen, boos worden, het gevecht aangaan niet helpen kan er een gevoel van machteloosheid ontstaan. Het besef dat wat er gebeurd is niet meer kan veranderen… Gevoelens van verdriet, onzekerheid en hopeloosheid voeren de boventoon. Je kan je verloren voelen en het gevoel hebben dat er geen weg vooruit is.
Fase 5: aanvaarding
In deze laatste fase leer je om de situatie te aanvaarden en leer je omgaan met de gevolgen van het verlies. Het is belangrijk om te onthouden dat aanvaarding niet betekent dat je het eens bent met wat er gebeurd is, maar dat je het kunt accepteren als onderdeel van het leven.
Elk proces is anders
Dit proces is niet lineair, dat wil zeggen dat niet iedereen dit proces op dezelfde manier doorloopt. Zo slaat de één eerst een fase over en blijft de ander langer in een bepaalde fase zitten. Of je gaat terug van een fase die je dacht al doorleefd te hebben.
Belangrijkste is om te leren luisteren naar je eigen lichaam en emoties. Zo kunnen fysieke klachten een waarschuwing zijn voor je lichaam dat er sprake is van emotionele pijn die nog verwerkt moet worden.
Gevoelens van verdriet en verlies kunnen op onverwachte momenten opduiken. Daarom is het belangrijk om te erkennen dat rouw een individuele ervaring is die tijd, geduld en begrip nodig heeft.
Zo spreekt rouw-expert Manu Keirse spreekt niet over ‘rouwfasen’ maar over ‘rouwarbeid’.
“Je hebt rouw-arbeid te verrichten, je hebt taken te doen. Iets waar je actief mee aan de slag kan maar soms ook even kan laten liggen.”
Wil je ondersteuning om met een verlies om te kunnen gaan? Wij helpen je om dit een plek te geven, een nieuwe verbinding, druk op de oranje knop voor meer informatie.